To podróż do granicy życia i progu śmierci.
Podróż w ślad za pamięcią o tych, którym duszę wydarto nagle i boleśnie
Powidoki pamięci, która żyje tylko w nas…
W kwietniu 2013 r. ukazał się album fotograficzny „Krzyk Ciszy” z okazji 70. rocznicy ujawnienia Zbrodni Katyńskiej. W albumie znalazło się 118 zdjęć mojego autorstwa.
Wstęp do publikacji napisał prof. Wojciech Prażmowski. Przedmowę do albumu napisał Biskup Polowy Józef Guzdek. W albumie znalazły się też dwa teksty autorstwa Sławomira Frątczaka, Dyrektora Muzeum Katyńskiego w Warszawie.
Wybrane recenzje zdjęć zamieszczonych w albumie „Krzyk Ciszy”
Radek Jaworski wybrał na temat swojego cyklu fotograficznego rzeźbę „Chrystus Wszystkich Zaginionych”, która jest eksponowana w kaplicy katyńskiej katedry polowej Wojska Polskiej przy ul. Długiej w Warszawie. Fotografia rzeźby to dziedzina, która w sztuce fotograficznej jest wysoko ceniona, daje zdolnym twórcom wyjątkowe możliwości kreatywne, nadto pozwala stworzyć na kanwie oryginalnego dzieła plastycznego „nowe dzieło” za pomocą techniki fotografii. Fotograficzny obraz rzeźby nie jest prostą reprodukcją, ale interpretacją, której wartość zależy od talentu i wrażliwości fotografującego. Nadto ten rodzaj twórczości ma piękną i bogatą historię, sięgającą narodzin fotografii. William Henry Fox Talbot, jeden z wynalazców nowej techniki, uczynił rzeźbę nie tylko tematem swoich najwcześniejszych prac, ale także teoretycznej refleksji na temat sztuki fotografii.
Radek Jaworski stworzył autorski cykl fotografii barwnych inspirowanych rzeźbą „Chrystus Wszystkich Zaginionych”, która emanuje przytłaczającym ciężarem pamięci o historycznym wydarzeniu, które dla Polaków ma szczególną wagę. Dzieło rzeźbiarskie wypełnia kaplicę katyńską i jest opisywane jako porażające realizmem . Dzieło fotograficzne Jaworskiego, które wypełnia karty albumu, zawiera przenikliwy i potężny ładunek emocji i empatii. Fotografik zinterpretował i upoetycznił realizm rzeźby, dzięki twórczemu zastosowaniu artystycznych środków warsztatowych właściwych sztuce fotografii.
Mamy wyjątkową okazję oferowania szerokiej publiczności fotograficznej etiudy o bardzo osobistym przeżywaniu historii. Fotograficzne obrazy zostały skomponowane ze specjalnie kadrowanych fragmentów rzeźby, oglądanej z pieczołowicie wybranych punktów widzenia, rozjaśnionych specjalnie wyczekanym bądź rozmyślnie zastosowanym światłem. Wszystko po to, aby przeniknąć, rozpoznać, pochwycić tragizm wydarzenia, jego powikłanej historii, a nade wszystko pojedynczych ludzkich losów. Album fotografii Radka Jaworskiego, poświęcony wydarzeniu, o którym zapomnieć nie wolno, jest artystycznym, pełnym ekspresji i uduchowienia, zapisem naszej historycznej pamięci.
Danuta Jackiewicz
Praca Radka Jaworskiego jest wolną interpretacją dzieła rzeźbiarskiego, tworząc dialog z jego autorem.
Tadeusz Rolke
Fotografia ze swej natury posiłkuje się przede wszystkim światłem, dlatego wśród sztuk plastycznych pozostaje najbliższa rzeźbie. Fotografia zawdzięcza swe imię dwóm greckim słowom, które w języku polskim oznaczają „pisanie światłem”. Tak się przynajmniej kojarzyła jej odkrywcom i artystom, którzy posługiwali się nią od czasu narodzin. Dziś można śmiało powiedzieć, że utalentowany fotograf potrafi tym światłem także rzeźbić a nie tylko rzeczywistość odbijać. Paradoksalnie najtrudniej jest fotografować właśnie rzeźbę jako już zdefiniowane dzieło jakiegoś artysty, do którego niezwykle trudno „dołożyć” własną warstwę tak wizualną jak i duchową. To chyba właśnie dlatego powstaje tak mało dobrych zdjęć dzieł rzeźbiarskich, które byłyby czymś więcej niż tylko powieleniem, odbiciem powierzchni, naskórka rzeczy. Prace Radka Jaworskiego należą do chlubnych wyjątków w tej dziedzinie i mówią same za siebie językiem – a ściślej – uczuciami ich autora. Nie miałem co do tego wątpliwości składając podpis pod jego dyplomem w Warszawskiej Szkole Fotografii, a i dziś uważam, że podobne obrazy warte są upublicznienia i upowszechnienia.
Bogdan Konopka
Jestem pod wrażeniem wartości malarskich i estetycznych serii zdjęć Radka Jaworskiego. Rzeźba „Chrystus Wszystkich Zaginionych” jest tu tylko pretekstem do niezwykle plastycznych rozważań na temat światła i cienia, życia i śmierci. Prace te przez swoją niedosłowność i tajemniczość poruszają naszą wyobraźnię, pozwalają na własną interpretację.
Tomek Sikora
Fotografie rzeźby „Chrystus Wszystkich Zaginionych” wykonane przez Radka Jaworskiego oddziaływują z niezwykłą siłą. Rzeźba ma to do siebie, że w fotografii jest tematem trudnym, sprowadzona do dwu wymiarów często traci swoją moc. Nic takiego nie dzieje się w przypadku tych fotografii. Przeciwnie mam wrażenie, że autor świadomie i dojrzale posługując się środkami właściwymi dla medium fotografii, takimi jak oświetlenie, dobór punktu widzenia, kadru i przestrzeni objętej ostrością, uzyskał efekt zintensyfikowania siły oddziaływania fotografowanej rzeźby. Kadry zaproponowane przez Radka Jaworskiego pozwalają przy tym zobaczyć kunszt rzeźbiarza, ważne detale rzeźby, które przy bezpośredniej obserwacji mogą umknąć uwadze widza. Zastosowane przez fotografa oświetlenie, jego barwy i ostrość w pełni harmonizują z tematem i nastrojem rzeźby.
Paweł Żak
Patrząc na fotografie Radka Jaworskiego jestem ostrożny żeby nie wpaść w pułapkę próby prostego dopasowania tego co widzę, z tym co wiem. A wiem, że motywem jest rzeźba, odnosząca się do śmierci itd. Idąc tym tropem natrafiam na fałszywe drzwi za którymi nic nie znajduję. Bo tak jak tors na obrazach Giorgio de Chirico nie jest tylko torsem, tak u Jaworskiego rzeźba nie jest tylko rzeźbą. Szukam więc innego klucza, wręcz innego poziomu odbioru. Bardziej intuicyjnego, surrealistycznego, wolnego od strefy świadomej interpretacji. Otwieram się na to co jest esencją wartościowej fotografii: jej wielowymiarowość. I tu nieoczekiwanie otwierają się drzwi za którymi kryje się bogactwo doświadczeń i interpretacji jakie oferują nam te zdjęcia. Dlatego z pełnym przekonaniem zachęcam do aktywnej eksploracji fotografii Radka Jaworskiego na poziomach: estetycznym, intelektualnym i emocjonalnym.
Tomasz Drzewiński
Album „Krzyk Ciszy”
Zdjęcia – Radek Jaworski
Wstęp – Wojciech Prażmowski
Przedmowa – Józef Guzdek, Biskup Polowy Wojska Polskiego
Fotoedycja – Marzena Jaworska
Koncepcja Graficzna – Radek Jaworski, Marzena Jaworska
Koordynacja projektu – Marzena Jaworska
Projekt Graficzny – Radek Jaworski, WCEO
Format – 480 × 310 mm, 216 stron, oprawa twarda.
Wydawca – Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, wydanie I, Warszawa 2013.
ISBN – 9788363755102
Album jest wewnętrzną publikacją Ministerstwa Obrony Narodowej wydaną z okazji 70. rocznicy ujawnienia Zbrodni Katyńskiej i nie jest przeznaczony do sprzedaży. Wydawca przekazał egzemplarze albumu do bibliotek cywilnych i wojskowych.